Hydrotherapie – een veelzijdige behandeling

Heb je wel eens van een warm voetenbad, een stoominhalatie of een warm kompres gehoord? Ja, we hebben het over een hele reeks van verschillende hydrotherapiebehandelingen. Maar hoe kan een simpele toepassing van warm en koud water longontsteking genezen, de zwelling van artritis verlichten, menstruatiekrampen verlichten, het herstel van een verstuikte enkel versnellen, gevaarlijk hoge bloeddruk verlagen en verlichting bij hoofdpijn geven? Lees verder om hier achter te komen!

Wat is hydrotherapie? Het is de toepassing van warm en koud water in vloeibare vorm, stoom of ijs, om de bloedsomloop te verbeteren, pijn te verlichten, het immuunsysteem te versterken en ziekten te genezen.

Maar hoe werkt dat nou allemaal? Het lichaam heeft ongelooflijke mechanismen om de temperatuur in ons organisme te reguleren en daarom kunnen we voor therapeutische doeleinden hiervan gebruik van maken.

Voordat we in detail treden, eerst iets over de verbazingwekkende eigenschappen van water. Het is de meest voorkomende vloeistof op aarde en dat is voordelig: ongeveer 70% van ons lichaam bestaat uit water. Het is in staat om warmte aan je lichaam af te geven zonder snel af te koelen. Water heeft heel indrukwekkende warmtetransmissie-eigenschappen. Daarom voelt de warmte zich op een vochtige dag intenser aan dan bij droog weer.

Vervolgens moeten we de thermische eigenschappen van stoom en ijs onderzoeken. Je weet waarschijnlijk nog wel uit de natuurkunde, dat temperatuur niets anders is dan een trilling op moleculair niveau. Hoe hoger de temperatuur, hoe meer trillingen er plaatsvinden.

In een ijsblokje is water in een kristalachtige structuur gevangen en dus vast. Als de beweging toeneemt, wordt de kristalstructuur verbroken en het water wordt vloeibaar. Alleen al voor het afbreken van de kristalstructuur is een energie van 80 kalorien nodig, dezelfde energie die een liter water van 32 °F tot 176 °F (0 °C tot 80 °C) verwarmt. Daarom kan een ijsblokje water lang koud blijven en daarom is het een geweldige hulpmiddel bij koudebehandelingen.

Bij een temperatuur van 100 °C verdampt water en het volume neemt sterk toe. Op dit moment is een latente warmte ¹⁾https://en.wikipedia.org/wiki/Latent_heathttps://en.wikipedia.org/wiki/Latent_heatvan ongeveer 530 calorieën nodig om de omzetting te bewerkstelligen. Omgekeerd zal stoom die condenseert deze enorme hoeveelheid energie vrijgeven. Daarom blijft een stoombad dus veel langer heet en zodus een stoomsauna heel efficiënt om ons te laten zweten.

Effecten van warm en koud

Laten we het nu hebben over het temperatuurreguleringsmechanisme van het lichaam. Het handhaven van de juiste lichaamstemperatuur is essentieel om te overleven en het lichaam heeft gespecialiseerde mechanismen om dat te reguleren. Als het warm weer is, begint het lichaam te zweten. De waterdruppels op de huid hebben 530 calorieën nodig om te verdampen en koelen het lichaam tijdens dit proces af. Sommige gifstoffen worden samen met de huid afgevoerd. Daarom is een beetje zweten is eigenlijk gezond.

Wanneer de huid afgekoeld is, opent het lichaam de slagaders van de huid, zodat bloed kan circuleren en de rest van het lichaam kan afkoelen. Daarom leidt de toepassing van warmte tot vaatverwijding en een verhoogde bloedstroom.

Deze verhoogde bloedstroom is op vele manieren nuttig. Zo luidt de beroemde zin: “Een perfecte gezondheid hangt af van een perfecte bloedsomloop”²⁾E. G. White. Healthful Living. p. 31 Alles in ons lichaam wordt via het bloed getransporteerd. De zuurstof die we inademen, de voedingsstoffen die we eten, de soldaten van het immuunsysteem, all deze processen zijn afhankelijk van een goede bloedcirculatie.

Als we ons bezeren of snijden, moeten de beschadigde cellen hersteld worden. Kapotte cellen moeten worden verwijderd en voedingsstoffen voor de nieuwe celvorming moeten naar de plek worden getransporteerd. Het immuunsysteem staat op scherp om eventuele infectieuze micro-organismen die via de wond binnendringen onder controle te houden. Al deze processen gebeuren in de bloedsomloop en daarom kan het verbeteren van de bloedsomloop het genezingsproces versnellen. Warm water kan in deze gevallen een krachtig therapeutisch middel zijn. Bovendien kan de toepassing van warmte op gespannen spieren zeer ontspannend werken en daardoor de stijfheid en zwelling van artritische gewrichten verminderen.

Bij het gebruik van hitte moeten we voorzichtig zijn. Als de bloedsomloop toeneemt, zullen bloedingen en inwendige hemorragieprocessen erger worden. Ontsteking en zwelling van oedemen zullen ook toenemen, dat is de reden waarom we na een kneuzing of verstuiking gedurende de eerste 24 uur moeten koelen.

De reactie van het lichaam op kou is warmtebehoud. De slagaders vernauwen zich om de bloedstroom te verminderen en de warmte in het lichaam te behouden. Dus door warmte of kou toe te passen, kunnen we gemakkelijk de doorbloeding van het hele lichaam regelen.

We kunnen dus concluderen dat warme behandelingen de meest effectieve manier zijn om de bloedsomloop te verhogen, maar voor langdurige warmte is dat niet helemaal waar. Na een tijdje zullen de zenuwuiteinden die warmte waarnemen aan de temperatuur gewend raken waardoor de circulatiestimulans zal verminderen. Om dit probleem te voorkomen, gebruiken we afwisselend warme en koude behandelingen.

Voor de meeste afwisselende behandelingen gebruiken we een cyclus van 3 minuten warm en 30 seconden tot 1 minuut koud. De korte koude toepassing zal de reactie van de zenuwuiteinden resetten en het bereikte contrast zal de circulatie nog sterker stimuleren dan een langdurige toepassing van warmte.

Koorts – goed of slecht?

De meeste mensen zijn gewend om koorts met Tylenol, ibuprofen of een ander koortswerend middel te bestrijden. Ze behandelen koorts als een vijand, wat ze zich niet beseffen is, dat koorts de beste bondgenoot in het herstelproces van ziekte kan zijn.³⁾Juliet J. Ray and Carl I. Schulman. Fever: suppress or let it ride? J Thorac Dis. 2015 Dec; 7(12): E633–E636.

Koorts is eigenlijk niets anders dan de reactie van het lichaam op een infectieproces dat uit de hand loopt. Door de lichaamstemperatuur te verhogen, wordt het immuunsysteem in een staat van alertheid gebracht,⁴⁾Silke Schmidt. Fevers can have some cool benefits. ScienceNews for Students, March 20,2019⁵⁾Elevated body temperature helps certain types of immune cells to work better, evidence suggests.ScienceDaily, December 13, 2011 terwijl het de activiteit van enkele microben vermindert.⁶⁾Fever. MedlinePlus Daarom is de beste behandeling van koorts naar bed gaan en de koorts zijn beloop te laten.

Als koorts erg hoog oploopt, kan het nodig zijn om enkele interventies uit te voeren om een epileptische aanval te voorkomen. De eerste aanpak is een koude doek of een ijspack op de voorhoofd leggen. Indien nodig kun je een koude douche nemen. Een normaal gezond persoon zou koorts tot een temperatuur van 41 °C goed moeten kunnen verdragen.

Er zijn behandelingen die een kunstmatig koorts opwekken en een enorme boost aan het immuunsysteem kunnen geven. Een daarvan is een warm bad voor het hele lichaam. Verschillende onderzoeken hebben aangetoond dat het immuunsysteem hierdoor aanzienlijk wordt gestimuleerd.⁷⁾Conti C, et al. Antiviral effect of hyperthermic treatment in rhinovirus infection. Antimicrob Agents Chemother. 1999 Apr;43(4):822-9.
Santoro G, Amici C, Rossi A. Role of Heat Shock Proteins in Viral Infection. In Pockley AG, et al. Prokaryotic and Eukaryotic Heat Shock Proteins in Infectious Disease. (51-84). Springer Science+Business Media(2010) De verhoging van het immuunsysteem kan ook bij de behandeling van kanker helpen.⁸⁾Burd R, et.al. Tumor cell apoptosis, lymphocyte recruitment and tumor vascular changes ar induced by low temperature, long duration whole body hyperthermia. J Cell Physiol. 1998 Oct; 177(1):137-47.
Sakaguchi Y, et al. Apoptosis in tumors and normal tissues induced by whole body hyperthermia in rats. Cancer res. 1995 Nov 15;55(22):5455-64.
Robins Hl, et. al. Cytokine induction by 41.8 degrees C whole body hyperthermia. Cancer Lett. 1995 Nove 6;97(2):195-201
Pettigrew, RT, et.al. Clinical Effects of Whole Body Hyperthermia in Advanced Malignancy. BJ, 1974 Dec; 679-682.
Atanachovic, D, et. al. 41.8C Whole Body Hyperthermia as an Adjunct to Chemotherapy induces Prolonged T Cell Activation in Patients with Various Malignant Diseases. Cancer Immunol Immunother. 2002 Oct 18;51:603-613 Een rigoureuzere behandeling moet onder toezicht van een ervaren therapeut worden uitgevoerd, waarbij de polsslag en lichaamstemperatuur regelmatig worden gecontroleerd en een koude doek op het voorhoofd wordt geplaatst. Als je het goed doet, kun je de lichaamstemperatuur gedurende 20 min. op ongeveer 39,5 °C (103 °F) houden.

Een stoombad is een andere behandeling die de lichaamstemperatuur kan verhogen, en zelfs een heet voetenbad of een contrastdouche kan het immuunsysteem een aanzienlijke boost geven. Zelfs een koude douche na afloop blijkt heilzaam te zijn.⁹⁾Buijze GA, et. al. The Efect of Cold Showering on Health and Work: A Randomized Controlled Trial. PLoS One. 2016 Sep 15;11(9):e0161749 ¹⁰⁾Buijze GA, et. al. The Efect of Cold Showering on Health and Work: A Randomized Controlled Trial. PLoS One. 2016 Sep 15;11(9):e0161749 20 tot 30 minuten rusten na deze behandelingen zal de boost van het immuunsysteem bij deze therapieën vergroten.

Voorzorgsmaatregelen

Er zijn een paar voorzorgsmaatregelen die bij alle hydrotherapiebehandelingen in acht moeten worden genomen. Diabetici hebben een verminderde gevoeligheid en een verminderde bloedsomloop, beide factoren verminderen hun vermogen om op warmte te reageren en hun kans op verbranding wordt verhoogd. Wees zeer voorzichtig met het aanpassen van de watertemperatuur voor diabetici of bij andere personen met een verminderde bloedsomloop of zintuiglijke zenuwen. Voor krachtige behandelingen zoals een sauna of stoombad moet je rekening houden met het gestel van het hart. Bij kankerpatiënten is het af te raden om afwisselende en hete behandelingen te gebruiken, omdat ze de bloedsomloop verhogen en zo de kans op uitzaaiing van kankercellen vergroten. Een uitzondering is een heet bad dat het immuunsysteem versterkt.

De therapeut moet een goed begrip van de juiste procedures en toepassing hebben, omdat een verkeerde aanpak de efficiëntie van de therapie kan verminderen en enkele andere onvoorziene problemen kan veroorzaken. Een behandeling in een kamer met tocht uitvoeren kan bijvoorbeeld nadelige gevolgen voor de behandeling hebben.

Als men deze voorzorgsmaatregelen in acht neemt, is de toepassing van hydrotherapie zeer veilig en veroorzaakt geen negatieve bijwerkingen voor de patiënt. In tegenstelling tot veel andere conventionele behandelingen werkt hydrotherapie samen met het aangeboren genezingsmechanisme van het lichaam en versterkt daarbij het immuunsysteem, de bloedsomloop en andere mechanismen en helpt het lichaam zichzelf te genezen. Laten we nu eens naar enkele specifieke behandelingen en hun voordelen kijken.

Heet voetenbad

Dit is een van de meest beproefde hydrotherapiebehandelingen. De voeten van de patiënt worden in heet water ondergedompeld terwijl het hele lichaam in een deken wordt gewikkeld. Hierdoor stijgt de lichaamstemperatuur en de patiënt begint te zweten. Een interessant feit is, dat de bloedsomloop in de voeten hoger is dan in enig ander deel van het lichaam (daarom is het essentieel om je voeten warm te houden), en het aanbrengen van warm water aan de voeten beïnvloedt de bloedsomloop van het hele lichaam.

Het heet voetenbad is een uitstekende behandeling om bij de eerste tekenen van een verkoudheid of griep aan te wenden. Omdat het zweet veroorzaakt, kan het helpen om verontreiniging te verwijderen en biedt grote voordelen bijvoorbeeld bij het stoppen met roken en cafeïne. Omdat het de bloedsomloop in het hele lichaam bevordert, kan het zeer nuttig zijn bij de behandeling van hoofdpijn, menstruatiekrampen en andere vormen van verstoppingen in het lichaam. Het verlicht vermoeidheid, ontspant, en is zeer efficiënt bij angst en andere nerveuze aandoeningen. Het kan ook helpen om pijn in het lichaam te bestrijden.

Stoombad

Een stoombad is een variant van een warm voetenbad. Het zweten wordt versterkt en het immuunsysteem wordt gestimuleerd. Dit maakt het tot een ideale behandeling voor verkoudheid en griep. Een stoombad helpt door het zweten ook bij de detoxificatie van het lichaam. Ook is het erg ontspannend en daarom nuttig om stress en angst tegen te gaan. Omdat het ook de stofwisseling verhoogt, kan het een aanvulling zijn op een dieet- en trainingsprogramma voor gewichtsvermindering. Bij jicht en artritis kan het pijn en zwelling tegengaan. Het zweten opent de poriën en reinigt de huid. De warmte helpt om gespannen spieren te ontspannen en versnelt het herstel na een training.

Een Russisch stoombad kan geïmproviseerd worden met een elektrische verwarmingsplaat en een pot water die aan de kook wordt gebracht en stoom creëert. Alles wordt met een deken afgedekt, waardoor een stoomtent ontstaat die het lichaam verwarmt. Er zijn tegenwoordig betaalbare draagbare stoomsauna’s verkrijgbaar. We hebben hier enkele opties voor je om je eigen apparaat aan te schaffen Acquire your own unit.

Je moet een stoombad bij personen met hartproblemen zoals angina, pacemaker en andere vermijden. Wees voorzichtig bij een zeer hoge of lage bloeddruk, diabetes en tijdens de zwangerschap. Breng een koude doek met ijswater aan op het voorhoofd tijdens het hele bad.

Contrasterende douche

Een afwisseling van warm en koud douchen kan de bloedsomloop van je hele lichaam een ongelooflijke boost geven, wat bij het herstel van verschillende aandoeningen helpt. Het verhoogt onze immuniteit, wat weer helpt bij verkoudheid, griep en verschillende andere infecties. Het helpt ook spierpijn te na zware inspanning te voorkomen.

De behandeling is eenvoudig: je begint eerst 3 minuten met heet water, zo heet dat je het comfortabel kunt verdragen. Daarna schakel je over tot 30 seconden tot 1 minuut koud. Ga daarna weer terug naar heet, waarbij je de temperatuur steeds een beetje verhoogt. Je zult zien dat je tolerantie bij elke verandering toeneemt. Ga voor maximaal 3 cycli en eindig met koud.

Contrastbaden

Deze behandeling bestaat uit een beperkt bad van de handen, voeten of het gezicht afwisselend met warm en koud water. Heb je ooit een verstuikte enkel gehad? Het is me al verschillende keren overkomen. De eerste keer had ik geen idee van enige vorm van behandeling en bleef ik 2 weken thuis, om daarna nog een maand met krukken te blijven lopen. De tweede keer was ik net klaar met mijn cursus natuurlijke geneeswijzen en maakte ik me klaar om naar huis te gaan. De eerste dag gebruikte ik veel ijs en ik vroeg zelfs om een zak ijsblokjes tijdens een nacht in het vliegtuig. Thuisgekomen begon ik met een dagelijks contrastbad voor de voeten en na een week kon ik weer normaal lopen.

Naast een verstuikte enkel kan een contrastbad het genezingsproces van een laesie, infectie of oedeem versnellen. Ik heb het herstel van een diabetische voet gezien die jarenlang niet genas (toegepast met voorzichtigheid over de juiste temperaturen natuurlijk). Als je een gebroken been hebt, kun je een contrastbad op het tegenovergestelde been nemen, wat een gunstig effect heeft op de doorbloeding van beide benen en het genezingsproces versnelt. Een contrastbad in het gezicht is een uitstekende behandeling voor sinusitis en geeft als geen andere behandeling snelle resultaten. Een contrastbad in het bekkengebied kan ook bij urineweginfecties worden gebruikt.

Warme en koude kompressen

Voor gebieden die nie met contrastbaden kunnen worden behandeld, kan een kompres worden. Je kunt warme kompressen gebruiken om de spieren te ontspannen. Een warm kompres over de wervelkolom is een uitstekende voorbereiding op een massage en kan wonderen doen bij rugpijn.

Afwisselend warme en koude kompressen kunnen worden aangelegd om de bloedsomloop te bevorderen, en kan op dezelfde manier als een contrastbad de wondgenezing versnellen en helpen bij infecties en oedemen. Het kan soms ook bij neuralgische pijn nuttig zijn. Verder kun je afwisselende kompressen op bepaalde organen aanbrengen om hun functie te verbeteren. De pancreas en de lever zijn goede voorbeelden. Kompressen in het midden van de rug, ter hoogte van de bovenkant van de nieren kunnen helpen om de bloeddruk in een acute situatie te verlagen. De bijnieren zijn verantwoordelijk voor de productie van hormonen die de bloeddruk reguleren en het toepassen van kompressen zal onmiddellijk resultaat opleveren.

Bij ademhalingsproblemen zoals hoest, bronchitis, longontsteking of astma kunnen warme en koude kompressen op de borst het genezingsproces versnellen. Er is een methode die revulsieve behandeling wordt genoemd, waarbij je tegelijkertijd een warm kompres op de rug, afwisselend een warm en koud kompres op de borst en een warm voetenbad aanbrengt. Deze behandeling vergt wel enige oefening om goed te worden uitgevoerd.

Een variatie aan behandelingsopties

We hebben hier slechts een paar van de belangrijkste behandelmethoden besproken. We zouden het nog over een verwarmingskompres, een nat lakenpakket, een stoominhalatie, een frictie met koude wanten, een ijsmassage en nog een paar andere opties kunnen hebben. Ik denk dat dit echter voldoende is om de verscheidenheid aan toepassingen met betrekking tot de genezing van ziekten en het herstel van onze gezondheid te laten zien. De juiste kennis en praktijk kunnen de efficiëntie van deze eenvoudige waterbehandelingen verbeteren. Iedereen zou op de hoogte moeten zijn van de juiste toepassing van deze behandelingen die essentieel blijken te zijn voor jezelf of voor een van je dierbaren.