Obsessieve-compulsieve stoornis, of OCD, is een zeer onaangenaam psychisch lijden dat een drastische impact op iemands leven kan hebben. Wat is OCD en wat kan iemand doen om ermee om te gaan?
OCD treft 0,7 tot 2,5% van de bevolking. In een stad met 100.000 inwoners zullen er dus tussen de 700 en 2500 mensen met deze mentale stoornis zijn. Het is een aandoening waar veel mensen last van hebben en die in bepaalde situaties zo ernstig kan worden, dat het de studieloopbaan, het beroepsleven, het sociale leven en het gezinsleven van de persoon in kwestie verstoort.
Beroemde en rijke mensen lijden ook aan OCD. Een Braziliaanse zanger op het gebied van populaire romantische muziek, Roberto Carlos, heeft bijvoorbeeld een obsessieve-compulsieve stoornis. Op zijn officiële website heeft hij informatie over zijn lijden gepubliceerd. Een ander voorbeeld is actrice Luciana Vendramini, die ook aan OCD lijdt. Daniel Radcliffe, de acteur die de rol van Harry Potter speelde, ontdekte dat hij op vijfjarige leeftijd OCD had. Hij zei: “Ik moest elke zin die ik zei stilletjes herhalen. En ik zou iedereen met dit probleem willen aanmoedigen om therapie te volgen. Dat betekent niet dat je gek of zwak bent.”
Ook David Beckham, de beroemde Engelse voetballer, heeft toegegeven dat hij aan OCD lijdt en dat deze mentale ziekte zich in zijn leven uit door een constante behoefte aan orde en perfectie van alles om hem heen. Alles wat niet in orde is, veroorzaakt spanning bij hem, alles moet per paar voorkomen. Als er drie glazen in de gootsteen staan, moet je er nog een aan toevoegen om er twee paar van te maken, of je moet er een weghalen om er maar één paar van te maken. Er kunnen geen drie paar voetbalschoenen in zijn kast staan. Hij moet of twee paar of vier paar hebben, altijd een even aantal, wat een toonbeeld van dwangneurose is.
Een andere beroemde persoon met OCD was de zanger Michael Jackson. Daarnaast bleek hij ook te lijden aan een stoornis met de naam BDD body dysmorphic disorder, wat een psychische aandoening is die door een verstoorde perceptie van het eigen lichaamsbeeld wordt gekenmerkt, wat tot irrationele zorgen over gebreken aan enkele delen van het lichaam leidt, en dit zou dan de ontelbare plastische chirurgie verklaren die hij in zijn korte leven onderging. Zijn ex-vrouw Lisa Presley zei dat hij nooit zijn make-up afdeed. Veel mensen die hieraan lijden lopen een groter risico om aan plastische chirurgie verslaafd te raken.
Wat is OCD?
De naam van deze ziekte, OCD, obsessieve compulsieve stoornis, zegt het al: obsessie en dwang. Iemand met dit mentale lijden heeft opdringerige gedachten die hij niet wil hebben en die zijn bewustzijn verstoren. Voorbeelden van zulke gedachten kunnen zijn: Heb ik thuis de deur wel op slot gedaan? Of: Heb ik ziektekiemen gekregen door het aanraken van dat voorwerp? Dat zijn gedachten die niet stoppen, geen rust geven en de betroffen persoon voelt een dwang om te doen wat de gedachten zeggen.
In het eerste geval dat ik noemde, waarin obsessieve gedachten de vraag stellen of de deur echt wel op slot is, krijgt deze persoon de dwang om verschillende keren te controleren of hij de deur echt wel op slot heeft gedaan. In het tweede geval, waarin de gedachten obsessief zeggen dat hij misschien besmet is, zal hij dwangmatig zijn handen wassen, keer op keer, tien, vijftien of twintig keer.
Dwanggedachten blijven de persoon met OCD vertellen dat hij de dwanghandelingen moet uitvoeren, want als hij het niet doet, ontstaat er een angst die stoort, en als de persoon niet uitvoert wat de obsessie zegt, zal hij erg onrustig worden. Dus, obsessie heeft in het geval van de obsessieve-compulsieve ziekte met repetitieve gedachten in het bewustzijn van de persoon te maken, en de dwang met het herhalen van houdingen, van handelingen die als doel hebben storende gedachten te verlichten. Dus obsessie is denken, dwang is doen.
Voormalig model en actrice Luciana Vendramini sprak in een interview met de krant Folha de São Paulo over het probleem en zei dat ze last had van wat ik gesynchroniseerde intrusieve gedachten noem, dat wil zeggen dat ze zich bij een handeling iets goeds moest voorstellen. Tijdens het handen wassen moest ze bijvoorbeeld aan leuke dingen denken. Als ze een slechte gedachte had, moest ze haar hand weer wassen, dus merkte ze op dat ze 24 uur bezig was met het herhalen van eigenaardigheden. Vroeger spendeerde ze 8 uur aan het nemen van een bad. Dat is toch een lijdensweg nietwaar?
Er zijn verschillende soorten obsessieve gedachten, zoals de gedachte dat de persoon een onvergeeflijke zonde heeft begaan, of dat hij zijn kast perfect moet opruimen, of dat hij een foto aan de muur moet rechtzetten die een beetje scheef hangt, of dat hij drie keer op de muur moet tikken als hij aan een woord denkt, of dat hij de regels op een stoep moet overslaan en andere dingen van die aard. In de film: “As Good as It Gets” speelt acteur Jack Nicholson de rol van iemand met een obsessieve-compulsieve stoornis.
Normale mensen kunnen gedachten hebben die zich in hun geest herhalen, maar dat is tijdelijk en het is niet chronisch, het gaat voorbij, het houdt op, maar bij mensen met OCD worden gedachten recurrent of obsessief, ze blijven bestaan en het wordt dan een denkpatroon. Dit veroorzaakt veel angst en veel angst zorgt ervoor dat de dingen er erger uitzien.
Bij OCD probeert men de angst die door obsessieve gedachten wordt veroorzaakt te verlichten door dwanghandelingen uit te voeren. Als iemand met OCD bijvoorbeeld obsessief aan verontreiniging denkt, dan kan hij dit proberen te verlichten door tientallen keren per dag overdreven zijn handen te wassen. Als het obsessieve denken over de vraag handelt of hij werkelijk het licht in een kamer thuis of op het werk heeft uitgedaan, dan kan hij tientallen keren achter elkaar controleren of hij het werkelijk heeft gedaan.
Hoe behandel je OCD?
Sommige wetenschappers geloven dat OCD met veranderingen in de hersenen te maken heeft en dat het nodig is om medicatie te gebruiken om het te behandelen, maar dit is niet alles. Daarnaast zijn er andere emotionele problemen die veel angst veroorzaken en de geest gebruikt obsessieve gedachten en dwanghandelingen als verdediging tegen diepe emotionele pijn. Dus de oorzaak van OCD ligt bij fysieke factoren, emotionele factoren en eventueel ook spirituele factoren.
Het helpt om OCD te bestrijden door jezelf voor te houden dat obsessieve gedachten geen morele waarde hebben, maar het resultaat zijn van neurochemische veranderingen, misschien door overmatige angst. Daarom moet de persoon met OCD obsessieve gedachten zoveel mogelijk ontwaarden en zichzelf vertellen dat ze niet hoeven te doen wat ze zeggen.
Het is ook belangrijk om moeite te doen om aan iets anders ter vervanging van obsessieve gedachten te denken. Na verloop van tijd kan iemand in staat zijn om zich niet op obsessieve gedachten te concentreren en te kiezen om aan andere dingen te denken. Dit zal in het begin moeilijk zijn omdat grote angst in deze persoon aanwezig is die tot gedachten drijft, die op hun beurt herhaalde dwanghandelingen veroorzaken. Dit betekent, dat wanneer iemand worstelt om te voorkomen dat obsessieve gedachten in zijn hoofd blijven rondspoken en hem storen, hij meer angst kan voelen, onrustig en gespannen kan worden, maar na verloop van tijd zal deze angst afnemen, zonder dat de persoon dwanghandelingen hoeft uit te oefenen om van die obsessieve gedachten af te komen.
Zo is er een oefening die kan helpen: als de obsessieve gedachten opkomen, zeg dan tegen jezelf in plaats van de dwangmatige handeling uit te voeren: Ik zal ongeveer 20 minuten wachten zonder me te laten meeslepen door de behoefte om dwangmatig te handelen. Na een paar dagen of weken kan deze wachttijd iets langer worden. Als iemand de dwang heeft om meerdere minuten lang zijn handen te wassen, kan de persoon de tijd die hij aan het wassen van zijn handen besteedt verminderen. Hij kan besluiten om minder tijd aan het wassen te besteden en in plaats van 15 minuten lang handen te wassen, kan hij besluiten om het misschien maar tien minuten te doen. Vervolgens kan hij deze tijd verder inkorten en zich met een andere taak bezighouden.
Schaam je niet om met iemand over dit lijden te praten. Als je ondanks alle inspanningen niet in staat bent om geleidelijk met dwanghandelingen te stoppen, zoek dan professionele hulp bij een psychiater of psycholoog. Als de obsessieve-compulsieve stoornis ernstig genoeg is om iemands sociale leven en werk te verstoren, kan naast psychotherapie door een klinisch psycholoog tijdelijke medicatie nodig zijn die door een psychiater wordt voorgeschreven.
Blijf geinformeerd
Meld je aan voor onze nieuwsbrief en blijf op de hoogte over je gezondheid
Dr. Cesar Vasconcellos de Souza is als psychiater en internationaal spreker werksaam. Hij is auteur van 3 boeken, gedurende 25 jaar rubriekschrijver van het gezondheidstijdschrift “Vida e Saúde” en heeft een regelmatig programma lopen op het TV-kanaal “Novo Tempo”.
Geef een reactie